ڕێساکانی فەرهەنگنووسی

تشرینی یه‌كه‌م 7, 2024 Diyako

ڕێساکانی فەرهەنگنووسی

نووسینی فەرهەنگ کارێکی ئاڵۆز و پڕ وردەکارییە. بۆ فەرهەنگووسی بە شێوەیەکی زانستی و بەپێی بنەما زمانەوانییەکان با سەرەتا چەند خاڵێکی گرنگ بخەینە ڕوو کە دەبێت لە نووسینی فەرهەنگدا ڕەچاو بکرێن:

١. پێکهاتەی گشتی:

ڕیزبەندیی وشەکان: زۆربەی جار بە پیتی ئەلفبێ دەبێت.

بەشەکانی وشە: پێناسە، ڕێزمان، بەکارهێنان، و هتد.

نیشانەکان: بۆ جیاکردنەوەی بەشە جیاوازەکانی هەر وشەیەک.

٢. پێناسەی وشەکان:

ڕوون و کورت بن.

لە سادەترین و باوترین واتاوە دەست پێ بکەن.

نموونە بۆ ڕوونکردنەوەی واتاکان بهێننەوە.

٣. زانیاریی ڕێزمانی:

بەشی ئاخاوتن (ناو، کردار، ئاوەڵناو، هتد).

جۆری کردار (تێپەڕ، تێنەپەڕ).

ژمارە (تاک، کۆ) بۆ ناوەکان.

٤. دەربڕین و گۆکردن:

نیشانەکانی دەنگناسی بۆ ڕوونکردنەوەی گۆکردنی دروست.

جەختکردن لەسەر بڕگەی جەختدار.

٥. ڕەچەڵەکی وشە:

سەرچاوەی وشەکە (کوردیی ڕەسەن، عەرەبی، فارسی، هتد).

گۆڕانکارییەکانی وشەکە بە درێژایی مێژوو.

٦. بەکارهێنان و نموونە:

ڕستەی نموونەیی بۆ نیشاندانی بەکارهێنانی وشەکە لە دەربڕیندا.

ئاماژە بە بەکارهێنانی تایبەت یان ئیدیۆماتیک.

٧. وشە هاوواتا و دژواتاکان:

لیستی وشە هاوواتاکان.

لیستی وشە دژواتاکان، ئەگەر هەبن.

٨. زاراوە و شێوەزارەکان:

ئاماژە بە جیاوازییەکانی نێوان شێوەزارە جیاوازەکان.

بەکارهێنانی وشەکە لە ناوچە جیاوازەکان.

٩. وێنە و هێڵکاری:

بۆ هەندێک وشە، وێنە یان هێڵکاری یارمەتیدەرە بۆ ڕوونکردنەوەی واتاکە.

١٠. سەرچاوەکان:

ئاماژەدان بە سەرچاوەکانی زانیارییەکان، بەتایبەت بۆ وشە کۆن یان زانستییەکان.

١١. بەروارکردن:

ئاماژەدان بە کاتی داخڵکردن یان گۆڕینی وشەکان لە فەرهەنگدا.

١٢. ڕێنووس:

پابەندبوون بە سیستەمێکی یەکگرتووی ڕێنووس بۆ هەموو وشەکان.

١٣. کورتکراوەکان:

لیستێک لە کورتکراوەکان و مانای تەواویان لە سەرەتای فەرهەنگەکەدا.

١٤. بەکارهێنەرپەسەندی:

دیزاینێکی ڕوون و ئاسان بۆ بەکارهێنان.

ڕێنمایی بۆ چۆنیەتیی بەکارهێنانی فەرهەنگەکە.

١٥. بەردەوام نوێکردنەوە:

پلانێک بۆ نوێکردنەوەی بەردەوامی فەرهەنگەکە و زیادکردنی وشەی نوێ.

ئەم خاڵانە تەنها چوارچێوەیەکی گشتین و دەکرێت بەپێی جۆری فەرهەنگەکە (گشتی، پسپۆڕی، دووزمانە، هتد) گۆڕانکارییان بەسەردا بێت. گرنگترین شت ئەوەیە کە فەرهەنگەکە بتوانێت بە باشترین شێوە خزمەت بە بەکارهێنەرەکانی بکات و زانیاریی ورد و دروست پێشکەش بکات.