چەمکی “ڕووناکبیر” یان “ڕۆشنبیر” بۆ ڕاڤەی کەسێک بەکار دێت کە خەریکی کاری فیکرییە و بۆچوون، بیرۆکە یان تێڕوانینەکانی بۆ نموونە لەسەر بابەتە کۆمەڵایەتی، کولتووری، فەلسەفی، سیاسییەکان یان شتی تر دەردەبڕێت. ڕووناکبیران بەزۆری ئەو کەسانەن کە سەرقاڵی گەڕان و شیکردنەوەی پرسە ئاڵۆزەکانن و زۆر جار بەشداری لە دیبەیتی گشتیدا دەکەن. ڕووناکبیر بۆ نموونە ئەم تایبەتمەندییانەی تێدایە:
１. پەروەردە و مەعریفە: ڕووناکبیران بەزۆری، لە بوارێک یان چەند بابەتێکدا، پەروەردەیەکی قووڵ و فراوانیان هەیە. لەوانەیە لە زانست، هونەر، فەلسەفە، سیاسەت، مێژوو یان بوارەکانی تر شارەزا بن.
２. کاری هزری و بیرکردنەوە: ڕووناکبیران بەوە ناسراون کە خەریکی کاری هزری و بیرکردنەوەن. ئەوان پرسە ئاڵۆزەکان شی دەکەنەوە، نۆرمەکان دەخەنە ژێر پرسیارەوە و بیرۆکەی نوێ پەرە پێ دەدەن.
３. بەشداریی گشتی: زۆر جار ڕووناکبیران خەریکی مشتومڕی گشتی دەبن و لە ڕێگەی نووسین، وتار، بەرهەمی هونەری یان میدیای ترەوە بۆچوونەکانیان دەردەبڕن. تێڕوانینەکانیان دەتوانێت کاریگەری لەسەر کۆمەڵگا و کولتوور دروست بکات.
４. بیرکردنەوەی ڕەخنەیی: زۆر جار ڕووناکبیران بیرکردنەوەی ڕەخنەیی پراکتیزە دەکەن و ڕوانگە و پێکهاتە دامەزراوەکان دەخەنە ژێر پرسیارەوە. لەوانەیە سەرقاڵی تیشک خستنەسەر نادادپەروەری و کێشە و ڕووبڕکێخوازییەکان (تەحەدییات)ی کۆمەڵگا بن.
５. دەربڕینی هونەری و داهێنەرانە: چالاکیی هزری نەک تەنها بۆ گفتوگۆی ئەکادیمی و فەلسەفی پەرە دەستێنێت، بەڵکوو دەتوانێت دەربڕینی هونەری و داهێنەرانە وەک ئەدەب، هونەر، فیلم یان مۆسیقاش بگرێتەوە.
گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە پێناسەی “ڕووناکبیر” بەپێی کۆنتێکست و کولتوور دەتوانێت جیاواز بێت. ڕووناکبیران دەتوانن لە پاشخانی جیاوازەوە بێن و ڕوانگەی جیاوازیان هەبێت. هەمیشە پێویست ناکات کەسێک پەروەردەی فەرمیی هەبێت بۆ ئەوەی بە ڕووناکبیر هەژمار بکرێت، بەڵام بەشداریکردن لە کاری هزری و بەشداریکردن لە مشتومڕی کۆمەڵایەتیدا هۆکاری ناوەندین.
لێکدانەوەی وشە:
ڕووناکبیر، ڕۆشنبیر = ف: روشنفکر. ع: مثقف = intellectual
بیرمەند = ف: اندیشمند. ع: مفکر = thinker
ئایا تۆ کەسێک دەناسیت کە ئێستە لەناو کورددا وەک ڕووناکبیرێک کاری ڕۆشنبیرانە بکات و لە ڕووی هزرییەوە کار بکاتە سەر کۆمەڵگە؟
كانونی دووه‌م 15, 2024
Diyako