٥٠ نموونەی “پێ”، “تێ”، “لێ”
“پێ”، “تێ”، “لێ” لە زمانی کوردیدا زۆر تایبەتمەندە و دەکرێت بڵێین کە لانی کەم دوو ئەرکی گرنگیان هەیە:
- وەک پێشگر: دەلکێنە سەرەتای چاوگەوە و وشەی داڕێژراو دروست دەکەن:
پێوتن، تێخستن، لێوەشاندن
***
- وەک وشەی سەربەخۆ: کاتێک لە جیاتیی پێشبەند و جێناوێک بێن:
وەک پێشبەند و جێناو، وەک دوو وشەی سەربەخۆ دەنووسرێن:
من قسەکەم بە ئەو وت.
کورتتر دەبێتەوە، وەک یەک وشەی سەربەخۆ دەنووسرێت:
من قسەکەم بەو وت.
لەویش کورتتر دەبێتەوە، هەر سەربەخۆ دەنووسرێت:
من قسەکەم پێ وت.
ئەو ڕوونکردنەوەیە بە هەمان شێوەی سەرەوە “تێ” و “لێ”ش دەگرێتەوە.
***
لێرەدا ٥٠ نموونە دەنووسینەوە کە لەونەدا “پێ”، “تێ” و “لێ” بەجیا دەنووسرێن:
١. نامەکەم پێ دا
٢. چاوم پێ کەوت
٣. گوێم لێ بوو
٤. لێم تێ گەیشت
٥. بەڵێنم پێ دا
٦. ڕووناکیی تێ کەوت
٧. دەستی لێ مەدە
٨. بیرم لێ کردەوە
٩. پێنووسەکەی لێ سەند
١٠. گوێم لێ بگرە
١١. ئاماژەم پێ کرد
١٢. چاوم تێ بڕی
١٣. هەواڵم پێ گەیشت
١٤. دەستی تێ خست
١٥. دەستم لێ وەرگرت
١٦. ڕووناکیی پێ دا
١٧. گوێم لێ بوو
١٨. تێی گەیاندم
١٩. گرنگیی پێ دا
٢٠. لێی تێ گەیشتبوو
٢١. دڵمان پێ خۆش بوو
٢٢. باوەڕم پێ هەبوو
٢٣. گوڵم پێ دا
٢٤. پارەم لێ وەرگرت
٢٥. ڕووی تێ کرد
٢٦. دەرگام لێ داخست
٢٧. پشتم پێ بەست
٢٨. گوڵی لێ دەرچوو
٢٩. دەستی پێ ناگات
٣٠. قسەکەی پێ بڕی
٣١. ڕێگەم پێ نادات
٣٢. دەستی لێ هەڵگرت
٣٣. پارەی تێ چوو
٣٤. ئاوڕی لێ دایەوە
٣٥. دڵی پێ سووتا
٣٦. نانی پێ گەیاند
٣٧. جلم پێ گۆڕی
٣٨. حەزی لێ کرد
٣٩. بەردی تێ دەگرم
٤٠. پارچەیەکی پێ دا
٤١. سەری لێ لەقاند
٤٢. هەناسەی پێ دا
٤٣. ئاوری تێ بەربوو
٤٤. گرێیەکی پێ هەڵگیرا
٤٥. چاوی لێ هەڵنەگرت
٤٦. دەستی پێ گرت
٤٧. گوڵی تێ چاند
٤٨. پەیامی پێ گەیاند
٤٩. جارێکی تر لێی تێ گەیشتم
٥٠. دڵی پێ خۆش بوو
هیوادارم ئەم 50 نموونەیە بتوانێت باشتر یارمەتیت بدات لە تێگەیشتنی بەکارهێنانی “پێ”، “تێ”، “لێ” لە ڕستەکاندا.
مەحوی و یاری بە “پێ، تێ، لێ”:
لەسەرخۆچوونە، شەیدابوونە، قوڕپێوانە، سووتانە
هەتا مردن، مەحەببەت ئێشی زۆرە، ڕیزی لێ دەگرم
چ شۆخە ئاگرم تێ بەردەدات و پێم دەڵێ: یا شێخ!
بە خاشاکی دەوت شوعلە، عەسامە دەستی پێ دەگرم
کە سینەی ڕێشمی بەو تێغی نازە ئەنجن ئەنجن کرد
وتی: پەژموردەیە ئەم لالەزارە، ئاوی تێ دەگرم
لە پاداشتی قسەی سەردا هەمە ئاهـ و هەناسەی گەرم
کەسێ شێتانە بەردم تێ گرێ، من بەرقی تێ دەگرم
شوکر هوشیارە مەحوی، تێ دەگا دنیا خەراباتە
کە بەدمەستی بکا ئەهلی، خراپەی بۆ چی لێ دەگرم!