ئابووریی ئێران لەژێر پاڵەپەستۆی هێرشەکاندا:
ئایا هەڕەشە دەرەکییەکان گۆڕانکاریی ناوخۆییی لێ دەکەوێتەوە؟
دوای هێرشە سنووردارەکانی ئیسرائیل بۆ سەر دامەزراوە سەربازییەکانی ئیسفەهان و هەندێک ناوچەی دیکە، دۆخی ئابووریی ئێران ئاڵۆزتر بووە. ئەم هێرشانە زیاتر وەک هەڕەشەیەکی ڕاستەوخۆ لە دژی بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران و دامەزراوە سەرەکییەکانی ئێران سەیر دەکرێن کە ڕەنگە گوشارە نێودەوڵەتییەکان زیاتر بکات و وەبەرهێنانی بیانی کەم بکاتەوە. ئەم پرسە ئابورییانە لەگەڵ گەمارۆکانی ئێستادا، دەبنە هۆی هەڵاوسانی
زیاتر و زیانێکی قورسی ئابووری. لە دۆخێکی وادا بەشێک لە خەڵک هەست دەکەن کە ئەم هێرشانە ڕەنگە دەرفەتێک بن بۆ گۆڕانکاریی پێکهاتەیی و کەمکردنەوەی تەوژمە ناوخۆیییەکان.
لەم بابەتەدا باس لە دۆخی ئابووریی ئێران لە دوای هێرشەکانی ئیسرائیل و پەرەسەندنی کێشە ناوخۆیییەکان دەکەین. ئامانجی ئیسرائیل لەم هێرشە سنووردارانە، هەڕەشەکردنە لە بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران و کۆنترۆڵکردنی دەسەڵاتی ناوچەییی ئێران، بەڵام ئەم هێرشانە کاریگەریی قووڵتریان لەسەر ئابووریی وڵاتەکە هەیە.
١. دەرئەنجامە ئابووری و کۆمەڵایەتییەکانی هێرشەکان
دوای ئەم هێرشانە، بەشێک لە ژێرخانی سەربازی و ئابووریی ئێران زیانیان بەر کەوت، ئەمەش دەتوانێت ببێتە هۆی کەمبوونەوەی زیاتری وەبەرهێنانی بیانی و زیادبوونی سزاکان و زیادبوونی هەڵاوسان. بە لاوازبوونی ژێرخانی بەرگری و ئابووریی ئێران، ڕەنگە ئێران ناچار بێت بۆ گۆڕینی ئامێرە زیانلێکەوتووەکان، کەرەستەی گرانبەها هاوردە بکات. ئەمەش پاڵەپەستۆیەکی گەورە دەخاتە سەر بوودجەی نیشتمانی.
٢. کاردانەوەی کۆمەڵایەتی و سیاسیی خەڵک
سەرەڕای ئەو زیانانەی کە کەوتوونەتە بەر، هەندێک کەس دڵخۆشن بەو هێرشانە، چونکە پێیان وایە کە ئەمە ڕەنگە ببێتە هۆی گۆڕانکاری لە سیاسەتە ناوخۆیییەکان و کەمکردنەوەی کاریگەریی دامەزراوە ئەمنییەکان لەسەر ژیانی کۆمەڵایەتی. بە تایبەتی تەوژمە دەرەکییەکان لەوانەیە ببێتە هۆی پاڵەپەستۆی ناوخۆیی بۆ گۆڕینی پێکهاتەکانی حوکمڕانی، چونکە خەڵکێکی زۆر بەدەست سنووردارکردنی ئابووری و کۆمەڵایەتییەوە دەناڵێنن.
٣. ڕوانگەی داهاتووی ئابووری و سیاسەتی ئێران
هەرچەندە ئەم هێرشانە ڕەنگە بارودۆخی ئابووری خراپتر بکەن، بەڵام پێ دەچێت حکوومەتی ئێران زیاتر سەرچاوە ناوخۆیییەکان بۆ پاراستنی هێزی سەربازی بەکار بهێنێت وەک لە کەمکردنەوەی خەرجە سەربازییەکان. ئەم ڕێبازە دەتوانێت لە درێژخایەندا ژیانی مرۆڤەکان قورستر بکات. لەلایەکی دیکەوە هەر گۆڕانکارییەکی ئەگەری لە سیاسەتی ناوخۆدا پێویستی بە بەڕێوەبردنی دروستی قەیرانەکان و کەمکردنەوەی پشتبەستنی ئابووری بە سەرچاوە دەرەکییەکان هەیە.
خەڵکێکی زۆر لە ناوخۆی ئێراندا کە بە دەست ملهوڕیی کۆماری ئیسلامیی ئێراندا وەتەنگ هاتوون، بە هێرشە دەرەکییەکان بۆ ئێران خۆشحاڵن، چونکە دوای ئەزموونێکی زۆر لە خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیی ناوخۆیی، خەڵک نەیانتوانی هیچ گۆڕانکارییەکی گەورە لە حکوومەتدا بکەن، هەر بۆیە بەهیوان کە لە دەرەنجامی هێرشی دەرەکی بۆ سەر حکوومەتی ئێران، ئەو حکوومەتە بڕووخێت و خەڵک بەیەکجاری لەژێرە زوڵم و ستەمی ئەو حکوومەتە هارەی مێژووەدا بۆ هەمیشە ڕزگاریان بێت.
نووسین: نەرگس هاشمی، سوید 26-10-2024
بابەتەکانی دیکەی نەرگس هاشمی