مۆرفۆلۆژی چەمکێکە لە زانستە جۆربەجۆرەکاندا بۆ ڕاڤەکردنی لێکۆڵینەوە لە فۆرم و پێکهاتەی تەنەکان، زیندەوەران یان یەکە زمانییەکان بەکار دەهێنرێت. بەپێی ناوەڕۆک مۆرفۆلۆژی دەتوانێت پێناسەی کەمێک جیاوازی هەبێت:
١. مۆرفۆلۆژیی بایۆلۆجی: لە بایۆلۆجیدا مۆرفۆلۆژی ئاماژەیە بۆ لێکۆڵینەوە لە شێوە و پێکهاتە و دەرکەوتنی زیندەوەران، لەوانەش ئەندامە جیاوازەکانی جەستە و شانە و خانەکانیان. ئامانجی مۆرفۆلۆژیای بایۆلۆجی تێگەیشتنە لەوەی کە پێکهاتە جیاوازەکان چۆن گەشەیان کردووە، ئەرکەکانیان چین و چۆن لە گونجاندن و پەرەسەندنی زیندەوەراندا بەشداری دەکەن.
٢. مۆرفۆلۆژیی زمانەوانی: لە زمانەوانیدا مۆرفۆلۆژی بریتییە لە لێکۆڵینەوە لە بچووکترین یەکە ماناهەڵگرەکان لە زمانێکدا کە پێی دەوترێت مۆرفیم. مۆرفیمەکان دەتوانن یان ڕەگی وشە بن یان پاشگر، کە هەم دەکرێت بگۆڕ بن، هەمیش دەکرێت نەگۆڕ بن. مرۆڤ بە لێکۆڵینەوە لە مۆرفۆلۆژیا دەتوانێت تێ بگات کە وشەکان و واتاکانیان چۆن دروست دەبن و چۆن بۆ دروستکردنی واتا یەک دەگرنەوە. مۆرفۆلۆژیی زمانەوانی بۆ وێنە لەمانە دەکۆڵێتەوە:
وشە چۆن پێک دێت؟ ڕەگ و ڕیشەی وشەکان چین؟ کەرەسە لکێنەر و جیاکەرەوەکانی وشە چین؟ پێشگر و پاشگر چین؟ وشە چۆن ڕۆ دەنرێت؟ چۆن وشەیەک لێک دەدرێت و چۆن دادەتاشرێت؟ مۆرفۆلۆژی دەتوانێت ڕوونی بکاتەوە کە بۆ نموونە کوردیی باکووری و کوردیی ناوەڕاست تا چ ڕادەیەک لێک دوور یان نزیکن. ئایا جیاوازییەکان لە ڕووی زمانەوانییەوە ئەوەندە زۆرن کە وەک دوو زمان دابنرێن یان بەو جیاوازییانەشەوە هێشتا هەر سەر بە یەک زمانن.
ئایا زمانی سویدی و نەرویجی دوو زمانن یان بە دوو زاراوەی سەر بە یەک زمان هەژمار دەکرێن؟
گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە مۆرفۆلۆژی لە زانستە جیاوازەکاندا بەکار دێت و دەتوانێت لە چوارچێوەی جیاوازدا مانای کەمێک جیاوازی هەبێت. بەڵام هاوبەشی ئەم پێناسەیانە ئەوەیە کە مۆرفۆلۆژیا بریتییە لە لێکۆڵینەوە لە فۆرم و پێکهاتە و یەکە بنەڕەتییەکانی تەن یان سیستەمی جۆراوجۆر.
لەم ڤیدیۆیەدا هەندێک باس لەسەر مۆرفۆلۆژی دەکرێت: