ئازار 9, 2021 Diyako Hashemi

 یاسای زمانه فهرمییهكان

له ههرێمی كوردستان  ـ عێراق

 به ناوی خوای بهخشنده و میهرهبان

 

ههرێمی كوردستان ـ عێراق

سهرۆكایهتی ههرێم

سهرۆك

به ناوی گهلهوه

بڕیار

ژماره (16)ی ساڵی 2014

 

بهپێی ئهو دهسهڵاتهی له بڕگهی (1)ی ماددهی (10)ی یاسای سهرۆكایهتی ههرێمی كوردستان ـ عێراق، ژماره (1)ی ساڵی 2005ی ههمواركراو پێمان دراوه و به پاڵپشتی ئهو یاساكارییهی پهرلهمانی كوردستان ـ عێراق كردوویهتی له دانیشتنی ژماره (9) له 29/10/2014 بڕیارماندا به دهركردنی:

 

یاسای ژماره(6)ی 2014

یاسای زمانه فهرمییهكان

له ههرێمی كوردستان  ـ عێراق

 

 

 بهشی یهكهم

پێناسه و زاراوهكان

ماددهی (1):

مهبهست لهو زاراوانهی لهم یاسایهدا بهكارهاتوون، ئهمانهن:

   یهكهم: ههرێم: ههرێمی كوردستان ـ عێراق.

   دووهم: زمانه فهرمییهكان: ئهو زمانانهیه كه بهپێی دهستووری ههمیشهیی عێراق دان به فهرمی بوونیاندا نراوه.

  

بهشی دووهم

بنهما و ئامانجهكان

ماددهی (2):

كوردی و عهرهبی دوو زمانی فهرمین له سهرانسهری عێراقدا، له كوردستانی عێراقدا زمانی كوردی زمانی سهرهكییه .

ماددهی (3):

له كوردستانی عێراقدا زمانی پێكهاتهكانی تری (توركمان و سریان و ئهرمهن) له یهكهی بهڕێوهبهرایهتی خۆیاندا و له كاتی پێویستدا، لهپاڵ زمانی كوردیدا فهرمین.

 

بهشی سێیهم

زمانی یاسا و دادگاكان

ماددهی (4):

پڕۆژه یاسا و بڕیار و پهیڕهو ڕێنماییهكان له ههرێمدا به زمانی كوردی ئاماده دهكرێن و دهردهكرێن.

 ماددهی (5): 

دهقی یاسا و بڕیارهكان له ڕۆژنامهی فهرمی له ههرێمی كوردستان به زمانی كوردی و عهرهبی بڵاودهكرێنهوه، دهقه كوردییهكه سهرچاوه و بنهمایه.

ماددهی (6): 

یهكهم: ههموو ڕێكاره دادوهرییهكان به بڕیاری دادگاكانیشهوه، به زمانی كوردی بهڕێوهدهچن و دهنووسرێن.

دووهم: ئهگهر لایهنێكی داواكه زمانی كوردی نهزانێت، پێویسته وهرگێڕێكی  بۆ دابین بكرێت.

 

بهشی چوارهم

زمانی دامودهزگاكانی حكوومهت و دامهزراوهكانی دیكه

ماددهی (7):

زمانی كوردی، زمانی ئاخاوتن و نووسینی فهرمی سهرجهم  دامهزراوه دهستووریی و فهرمانگهكانی ههرێمه.

ماددهی(8): 

زمانی نووسین و پهیوهندیی له نێوان حكومهتی ههرێم و  حكومهتی فیدراڵ و ههرێمهكانی تری عێراقدا، زمانی كوردی و عهرهبییه، بۆ پهیوهندی لهگهڵ دامهزراوه بیانییهكان زمانی كوردی و ههر زمانێكی تری پێویست  بهكاربێت.

ماددهی (9):

  پێویسته ڕێككهوتنهكانی حكومهتی ههرێم لهگهڵ لایهنه دهرهكییهكاندا، به زمانی كوردی و زمانی لایهنی بهرانبهر بێت.

ماددهی  (10): 

 یهكهم: تابلۆی سهرجهم دامهزراو و فهرمانگه حكوومییهكان  زمانی كوردی و عهرهبی لهخۆ دهگرێت، بهڕهچاوكردنی زمانی پێكهاتهكانی تر، بهمهرجێك نووسینه كوردییهكه له بهشی سهرهوهی تابلۆكه بێت.

دووهم:  تابلۆی نووسینگه و نوێنهرایهتیی  و كونسوڵگهری وڵاتان و ڕێكخراوه بیانییهكان له ههرێمدا  به زمانی كوردی و عهرهبی  و زمانی لایهنهكهی دیكه بێت.

ماددهی (11):

ههر دامودهزگایهكی حكومی و ناحكومی عێراقی و بیانی كه مامهڵهی لهگهڵ هاوڵاتیانی ههرێمدا ههبێت، پێویسته له فۆڕم و نووسراوهكانیدا  زمانی كوردی بهكار بهێنێت .

ماددهی (12):

یهكهم: تابلۆی ڕێنمایی شهقامهكان و دهستنیشانكردنی شوێن و دهڤهرهكان به زمانی كوردی و عهرهبی و ئینگلیزی دهبن، بهمهرجێك نووسینه كوردییهكه له بهشی سهرهوهی تابلۆكهدا بێت و دهركهوتووتر بێت.

دووهم: پێویسته تابلۆی ئۆتۆمبیلهكان به زمانی كوردی بنووسرێن.

 

بهشی پێنجهم

زمانی خوێندن

ماددهی (13):

زمانی كوردی له  پهروهرده و پڕۆسهی فێركردن و خوێندن زمانی فهرمییه له  كوردستانی عێراقدا .

 

بهشی شهشهم

زمانی كار و بازرگانی

ماددهی (14):

پێویسته گشت كۆمپانیا و دامهزراوهكانی كهرتی تایبهت زمانی كوردی بهكاربهێنن، بهكارهێنانی زمانی بیانی بهپێی پێویستی خزمهتگوزاری و زمانی بهكارهێنهران ئازاده

ماددهی (15):

بۆ دامهزراندن، یان كاركردن به گرێبهست له ههر شوێن و كارێكدا ئهوانهی زمانی كوردی دهزانن دهرفهتی وهرگرتنیان زیاتر دهبێت، به ڕهچاوكردنی پسپۆڕیی و تایبهتمهندی كاركردن له سێكتهره جیاجیاكان.

 ماددهی (16):

پێویسته له پهیوهندی نێوان خاوهنكار و كارمهندهكانیدا (بهگرێبهستیشهوه)، زمانی كوردی بهكاربهێندرێت، دهكرێت لهپاڵیدا زمانێكی دیكهش بهكاربهێندرێت.

ماددهی (17):

پێویسته ههموو جۆره ڕێكلام و بانگهشه و ئاگادارییهكی كار و بازرگانی له ههرێم، به زمانی كوردی بێت و دهكرێت لهگهڵیدا زمانی دیكهش بهكاربهێندرێت.

ماددهی (18):

پێویسته ههموو شتومهك و كهلوپهل و كاڵایهك كه له ههرێم بهرههم دههێندرێت، ڕێنمایی به زمانی كوردی لهسهری بنووسرێت.

ماددهی (19): 

دهزگا پهیوهندیدارهكان و كۆمپانیاكانی هاوردهكردنی خواردن و دهرمان به وهرگێڕانی ڕێنماییهكان بۆ زمانی كوردی پابهند دهكهن.

ماددهی (20):

پێویسته فۆرمی داواكاری و پارهدان و وهرگرتن لهگهڵ ههموو دهزگایهكی خزمهتگوزاریی بازرگانی و پسووله و زهرف هتد به زمانی كوردی بن،  بهكارهێنانی زمانێكی دیكه لهپاڵیدا ڕێگهپێدراوه.

 

بهشی حهوتهم

زمانی فهرههنگ و ڕۆشنبیری

 ماددهی (20):

یهكهم: میدیا و ناوهندی كلتووری  له ههرێم به زمانی كوردی دهبێت، له كاتی پێویست زمانی دیكه بهكاردههێندرێت.

دووهم: پێكهاتهی دیكهی ههرێم بۆیان ههیه به زمانی خۆیان میدیایان ههبێت.

ماددهی (21):

یهكهم: له كاتی ئهنجامدانی ههر چالاكییهكی هونهری و كلتووری بیانی له ههرێمدا دهبێت پۆستهر و پڕوپاگهندهی كارهكه كوردی تێدابێت لهپاڵ ز