بۆچی دەبێت واز لە بەکارهێنانی نیومەودا بهێنین؟
زمانی کوردی، وەک هەر زمانێکی زیندووی تر، لەگەڵ پێشکەوتنە تەکنەلۆژییەکاندا گەشە دەکات و ڕووبەڕووی هەندێک ئاڵنگاریی نوێ دەبێتەوە. یەکێک لەو بابەتانەی کە لەم ساڵانەی دواییدا مشتومڕی لەسەر بووە، بەکارهێنانی نووسە (character)ی تایبەتی “نیومەودا” یان “نیوبۆشایی”یە (کە لە بواری تەکنیکیدا بە Zero Width Non-Joiner یان U+200C ناسراوە). هەرچەندە هەندێک جار بۆ مەبەستی جوانکاری یان جیاکردنەوەی بینراوی بەشەکانی وشەی لێکدراو بەکار هاتووە (بۆ نموونە: “سەهۆڵفرۆش”)، بەڵام پسپۆڕانی ئایتیی کورد و شارەزایانی زمان، کۆکن لەسەر ئەوەی کە بەکارهێنانی ئەم نووسەیە لە نووسینی دیجیتاڵیی کوردیدا کێشەی بەهەند دروست دەکات و پێویستە وازی لێ بهێنرێت.
نیومەودا نووسەیەکی (کاراکتەرێکی) کۆمپیوتەرییە کە نابینرێت (هیچ پانییەکی بینراوی نییە)، بەڵام کار دەکاتە سەر شێوازی پێکەوەلکانی پیتەکان لە هەندێک زماندا. لە کوردیدا، هەندێک جار بەهەڵە یان بۆ جوانکاری لەنێوان دوو بەشی وشەیەکی لێکدراودا بەکار هێنراوە بۆ ئەوەی پیتەکان پێکەوە نەلکێن و جیاوازییەکی بینراوی کەم دروست ببێت، بەبێ ئەوەی مەودا (Space)یەکی تەواو بەکار بهێنرێت.
بۆچی نابێت نیومەودا بەکار بهێنین؟
کێشە لە گەڕان (Search) و دۆزینەوەدا:
سیستەمەکانی کۆمپیوتەر و بزوێنەرەکانی گەڕان (وەک گووگڵ، یان گەڕان لەناو دۆکیومێنت و داتابەیسدا) وشەی “سەهۆڵفرۆش” و وشەی “سەهۆڵفرۆش” (کە نیومەودای تێدایە) وەک دوو وشەی تەواو جیاواز دەبینن.
ئەمە واتای چییە؟ ئەگەر تۆ بەدوای “سەهۆڵفرۆش”دا بگەڕێیت، ئەو ئەنجامانەت بۆ نادۆزرێتەوە کە وشەکە بە نیومەودا نووسراوە و، بە پێچەوانەشەوە. ئەمەش دەبێتە هۆی لەدەستدانی زانیاری و نەدۆزینەوەی ئەو شتەی بەدوایدا دەگەڕێیت.
ئاڵۆزی لە پێڤاژۆکردنی دراوە (Data Processing):
لە کاتی کارکردن لەسەر دراوەی گەورەی زمانی کوردی (بۆ نموونە، بۆ فەرهەنگی دیجیتاڵی، ڕاستکەرەوەی ڕێنووس، وەرگێڕی خۆکار، یان شیکاریی دەق)، بوونی نیومەودا پێڤاژۆکان (پرۆسەکان) زۆر ئاڵۆز دەکات.
پێویست دەکات نەرمەکاڵاکان (softwares) بە شێوەیەکی تایبەت پڕۆگرام بکرێن بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ ئەم نووسەیە زیادە و نەبینراوە، کە زۆربەی جار ئەمە ناکرێت یان کێشەی تێ دەکەوێت.
نووسە (کاراکتەر)ی نیومەودا دەبێتە هۆی نایەکسانی و ناتەبایی لە دراوەکاندا (داتاکاندا)، کە شیکردنەوە و بەکارهێنانیان قورس دەکات.
ناسەقامگیری و نایەکسانی لە نووسیندا:
بەکارهێنانی نیومەودا ستاندارد نییە. هەندێک کەس بەکاری دەهێنن و هەندێکی تر نا. هەندێک جار لە هەمان دەقیشدا بە شێوازی جیاواز بەکار دێت. ئەم نایەکسانییە دەبێتە هۆی شێواوی و نادروستی لە زمانی نووسراوی دیجیتاڵیدا.
کێشەی تەکنیکی لە پیشاندان و چاپکردندا:
هەرچەندە مەبەست لێی جوانکارییە، بەڵام هەندێک جار لەسەر سیستەم، وێبگەڕ، یان فۆنتی جیاوازدا، نیومەودا دەبێتە هۆی پیشاندانی هەڵە یان تێکچوونی شێوازی نووسینەکە.
پابەندبوون بە ڕێنووسی ستاندارد:
ئەکادیمیای کوردی لە “پوختەی ڕێنووس و خاڵبەندی”دا جەخت لەسەر ئەوە دەکاتەوە کە وشە لێکدراو و داڕێژراوەکان پێکەوە بنووسرێن (وەک: “لێوەشاندن”، “چایخانە”، “سەهۆڵفرۆش”) و تا دەکرێت خۆ لە بەکارهێنانی هێما و کارەکتەری ناپێویست بەدوور بگیرێت. بڕیاری پسپۆڕانی ئایتیش بۆ بەکارنەهێنانی نیومەودا لەگەڵ ئەم ڕێنووسەدا یەک دەگرێتەوە.
وشە لێکدراو و داڕێژراوەکان پێکەوە بنووسە: لە جیاتیی “سەهۆڵفرۆش”، بنووسە “سەهۆڵفرۆش”، “پاڵکەوتن” (نەک “پاڵکەوتن”)، بە هەمان شێوە: “نانکەر” (نەک “نانکەر”)، “ئیشکەر” (نەک “ئیشکەر”).
ئەم شێوازە ستانداردە، سادەیە و لەگەڵ هەموو سیستەمە تەکنەلۆژییەکاندا گونجاوە.
بۆ ئەوەی زمانی کوردی لە بواری دیجیتاڵیدا بەهێزتر، یەکگرتووتر، و بێکێشەتر بێت، زۆر گرنگە هەموومان پابەند بین بە بەکارنەهێنانی کارەکتەری نیومەودا (U+200C) لە نووسینەکانماندا، بەتایبەت لە وشە لێکدراوەکاندا. نووسینی وشەکان بە شێوەی پێکەوەلکاو (“سەهۆڵفرۆش”) باشترین و دروستترین ڕێگەیە کە یارمەتیدەر دەبێت بۆ:
دڵنیابوون لە پیشاندانی دروستی نووسین لە هەموو ئامێر و نەرمەکاڵایەکدا.
وازهێنان لەم نووسە بچووکە، هەنگاوێکی گەورەیە بەرەو زمانی کوردییەکی تەکنەلۆژیی بەهێزتر و بەکارهێنانی ئاسانتر بۆ هەمووان.
نەرمەکاڵا، نەرمەواڵە = software
#فێرگەی_زمانی_کوردی_دیاکۆ_هاشمی