هەڵە باوەکانی زمانی کوردی
دیاکۆ هاشمی
لە هەموو زمانێکدا گەلێک هەڵەی باو هەن کە لای خەڵک جێ کەوتوون و ڕەنگە هەرگیزیش نەکرێت بەتەواوی بسڕێردرێنەوە. لێرەدا ئاماژە بە هەندێک لەوانە دەکەین کە هیوادارین بەرە بەرە دروستەکانیان جێگیر بکرێن:
- هەستا بە گێڕانی ئاهەنگێک. (لێردا هەستا بەپێی تایپۆلۆجیی عەرەبی داڕێژراوە) دەبێت بوترێت:
- ئاهەنگێکی گێڕا.
- فڕۆکەخانەی هەوڵیری نێودەوڵەتی. (ئەمە بەپێی داڕشتنی عەرەبی داڕێژراوە) دەبێت بوترێت:
- فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتیی هەولێر
- قوتابخانەی زەڵمی بنەڕەتی تێکەڵاو (داڕشتنێکی ناکوردییە) دەبێت بوترێت:
- قوتابخانەی بنەڕەتیی تێکەڵاوی زەڵم
- بەتوانا، (هەڵەیە، چونکە “توانا” خۆی واتاکە دەگەیەنێت و پێویست بە پێشگری “بە” ناکات. واتە:
- توانا دروستە. وەک چۆن دەوترێت “زانا” و کەس ناڵێت “بەزانا”.
توانا: ڕەگی توانین (توان) + پاشگری “ا”: توانا.
زانا: ڕەگی زانین (زان) + پاشگری “ا”: زانا.
بەرهەمە زمانەوانییەکانی ئەوڕەحمانی حاجی مارف:
ناوە ئینگلیزییەکان بەپێی عەرەبی و فارسی نەنووسینەوە، چونکە ئێمە پیتی خۆمان هەیە بۆ دەنگە ئینگلیزییەکان. لە عەرەبیدا (ڕیچارد) بە (ریتشارد) دەنووسنەوە. ئێمە پیتی “چ”مان هەیە. بۆیە دەبێت بنووسین: ڕیچارد.
هەروەها:
(ئەرشیف/ آرشیو) بە (ئەرشیڤ) دەبێت بنووسرێت.
(غابرییل غارسیا) بە (گابریەل گارسیا)،
(غاندی) بە (گاندی) بنووسرێنەوە.
سەدان ناوی تر هەن کە لە فارسی و بەتایبەت لە عەرەبیدا نووسینەوەیان گۆڕانیان بەسەر هاتووە و دەبێت هەوڵ بدەین بە ڕێنووسی کوردی بیاننووسینەوە.