شیکردنەوەیەک بۆ ڕەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران و مردنی دوای کەوتنەخوارەوەی نهێنیی کۆپتەر، پێویستی بە هەندێک گریمانە هەیە، ئەمە تەنیا شیکردنەوەیەکی گریمانەییی بەپەلەی پێشوەختە کە لێرە دەکرێت:
سەید ئیبراهیم ڕەئیسی سەرۆککۆماری ئێران کەسێکی خاوەن مێژوویەکی دوور و درێژە لە بواری دادوەری و سیاسەتی ئێراندا. ناوبراو لە ساڵی ٢٠٢١ وەک سەرۆککۆمار هەڵبژێردرا و لەو کاتەوە ڕۆڵێکی گرنگی لە سیاسەتی ناوخۆ و دەرەوەی ئێراندا بینیوە. بەڵام با گریمانە بکەین کە لە ڕووداوێکی نهێنیدا کۆپتەرەکەی کەوتە خوارەوە و ژیانی لەدەست دا.
– بارودۆخی ڕووداوەکە: هەلیکۆپتەرەکەی سەرۆککۆماری ئێران لە هەلومەرجێکی نهێنیدا کەوتە خوارەوە. دەکرێت بارودۆخی کەشوهەوا بێت، هەڵەیەکی تەکنیکی بێت، یان تەنانەت کردەوەی تێکدان بێت. زۆربەی بۆچوونەکان بۆ ئەوە دەچێت کە کوشتنێکی بەمەبەست بووە بۆ بەرژەوەندیی دارودەستەی خامنەیی و بۆ مەسەلەی جێنشینیی ئەو. کاری وا لەلایەن سیاسەتمەدارانی ئێرانەوە پێشتریش زۆر کراوە.
– شایەتحاڵ و بەڵگەنامەکان: پشکنینی لێدوانی شایەتحاڵەکان و ڕاپۆرتی تەکنیکی و دۆزینەوە سەرەتایییەکان لە شوێنی ڕووداوەکە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ ڕوونکردنەوەی هۆکاری ڕووداوەکە.
– کاردانەوە ناوخۆیییەکان: مردنی سەرۆککۆمار بە دڵنیایییەوە سیستەمی سیاسیی ئێران تووشی شۆک دەکات. ڕەنگە ئەم ڕووداوە ببێتە سووتەمەنی بۆ گرژیی سیاسی و ئەمنی لە ئێراندا.
– جێنشینی: بەپێی دەستووری ئێران، جێگری یەکەمی سەرۆککۆمار یان کەسێکی دیکە کە لە لایەن ئەنجوومەنی پارێزەرەوە (شورای نگهبان) دەستنیشان دەکرێت، دەبێ ئەرکەکانی سەرۆکایەتیی کۆمار بگرێتە ئەستۆ تا هەڵبژاردنی نوێ بەڕێوە دەچێت.
– کاردانەوەی گشتی: ڕەنگە خەڵک و کوتلە سیاسییەکان بە شێوازی جیاواز کاردانەوەیان هەبێت بەرانبەر بەم ڕووداوە، هەر لە ئەنجامدانی مەراسیمی ماتەمینیەوە تا خۆپیشاندان و ناڕەزایەتی. خەڵکێکی زۆر زۆر تەنانەت شایی دەگێڕن و شادی و هەڵپەڕکێ دەکەن، وەک ئەوەی کە گەلێک لە شارە کوردییەکاندا لە کوردستان کرا. هەروەها لە شارەکانی تریش شادیی زۆری خەڵک دەبینرێت.
وڵاتانی دۆست و دوژمن: پێ دەچێت ئەو وڵاتانەی پەیوەندییەکی نزیکیان لەگەڵ ئێران هەیە، پەیامی سەرەخۆشی بنێرن و نیگەرانی خۆیان لە ئایندەی سیاسیی ئێران دەرببڕن. لە لایەکی دیکەوە ڕەنگە وڵاتانی دژبەر ئەم دەرفەتە بۆ گۆڕینی سیاسەتەکانیان کەڵک وەربگرن.
– بازاڕەکانی جیهانی: ئەم ڕووداوە کاریگەریی لەسەر بازاڕە جیهانییەکان بەتایبەت بازاڕی نەوت هەیە.
– شیکاریی هۆکارەکانی ڕووداوەکە: تیمەکانی لێکۆڵینەوە دەبێت لێکۆڵینەوە لە هەموو هۆکارە ئەگەرییەکان بکەن لەوانە تێکدان، تێکچوونی کارکردنی تەکنیکی، و هەڵەی مرۆڤ و لە ئاکامیشدا ئەگەری پیلانێک بۆ کوشتنی ڕەئیسی لەبەر گەمەی سیاسی بخرێتە ڕوو.
– داهاتووی سیاسی: بەپێی ئەنجامی لێکۆڵینەوەکان و کاردانەوە ناوخۆیی و دەرەکییەکان، ڕەنگە ڕێبازی سیاسی ئێران گۆڕانکاریی گەورەی بەسەردا بێت. ئەگەری گۆڕانکاری لە سیاسەتی ناوخۆ و دەرەوە و زیادبوونی گرژییە ناوخۆییەکان و تەنانەت گۆڕانکاری لە سەرکردایەتی وڵاتدا هەیە.
کۆچی دوایی سەرۆککۆماری ئێران، ڕەئیسی، لە ڕووداوێکی پڕ لە نهێنیی هەلیکۆپتەردا گریمانەیەکی ئاڵۆز و کاریگەرە کە دەتوانێ گۆڕانکاریی زۆر لە گۆڕەپانی سیاسی و کۆمەڵایەتیی ئێراندا بهێنێتە ئاراوە. لێکۆڵینەوەیەکی ورد لە هۆکارەکانی ڕووداوەکە و کاردانەوەی جۆراوجۆر بەرانبەری پێویستە بۆ تێگەیشتنێکی باشتر لە دەرئەنجامەکانی ئەم ڕووداوە.
بە سەرنجدان بەوەی کە ئەم ڕووداوە گریمانەیییە، مەحاڵە لێدوانێکی یەکلاکەرەوە لەسەر هەموو لایەنەکانی بدرێت، بەڵام شیکارییە هاوشێوەکان لە مێژوودا دەریانخستووە کە ئەم جۆرە ڕووداوانە دەتوانن کاریگەریی دوورمەودایان هەبێت.
ئامادەکردنی نەرگس هاشـمی Narges Hashemi، سوید 2024-05-23.